Trong khi các nước đang dốc hầu bao
quyên góp nhằm chia sẻ thiệt hại với nước bạn: Úc góp 28 triệu USD, Mỹ
góp 20 triệu USD, Liên minh châu Âu góp 17 triệu USD, Anh góp 16 triệu
USD, Nhật góp 10 triệu USD, Hàn Quốc góp 5 triệu USD, Vatican góp 4
triệu USD, Indonesia góp 2 triệu USD cùng nhiều tổ chức phi chính phủ
khác, trong đó chỉ riêng các tổ chức tại Mỹ đã quyên góp được 300 triệu
USD trị giá viện trợ.
Vậy mà số tiền cả Trung Quốc gửi đi chỉ bằng số tiền nghệ sỹ trượt
băng nghệ thuật Hàn Quốc Kim Yu-na đóng góp, 100.000 USD chỉ đủ để mua…9
chai rượu 2006 Romanee-Conti.
Đặt lên bàn cân so sánh với nhiều
nước khác, sự “nhỏ mọn” của Trung Quốc càng lộ rõ thêm. New Zealand có
nền kinh tế quy mô GDP 167 tỷ USD, chỉ bằng một góc con số 8,4 nghìn tỷ
USD tại Trung Quốc. Nhưng Chính phủ Wellington đã chung tay quyên góp
được 1,7 triệu USD.
Mối bang giao chặt chẽ giữa chính
phủ Manila và Washington từ lâu đã khiến Trung Quốc đứng ngồi không yên.
Tổng thống Philippines - ông Benigno Aquino cũng kiên quyết không lùi
bước trước sự xâm lấn của Trung Quốc tại khu vực biển Đông, và làm Bắc
Kinh nổi giận khi đâm đơn kiện Trung Quốc lên Tòa trọng tài Liên hiệp
quốc về yêu sách chủ quyền phi lý ở biển Đông. Nhưng đây hoàn toàn là
vấn đề chính trị riêng rẽ.
Ông Joseph Cheng, giáo sư khoa học
chính trị Đại học Hồng Kông chuyên nghiên cứu mối quan hệ của Trung Quốc
với Đông Nam Á, phát biểu: “Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã bỏ lỡ một cơ
hội thể hiện lòng hào hiệp của mình. Khoản viện trợ ít ỏi đó không thể
cải thiện mối quan hệ vốn đã mong manh (với Manila)”.
Để tự chữa ngượng, Trung Quốc đã
gửi thêm 200.000 USD tới Philippines qua Hội chữ thập đỏ. Nhưng kể cả
vậy, tổng cứu trợ của nước này còn ít hơn khoản nhận được từ chính
Philippines trị giá 450.000 USD khi động đất Tứ Xuyên xảy ra năm 2008.
Cho đến bây giờ, tổng khoản cứu trợ của Trung Quốc vẫn ít hơn khoản tiền
4,88 triệu USD nước này gửi Pakistan sau trận động đất xảy ra 2 tháng
trước.
Sự việc này, nhìn trên góc độ vĩ
mô, thuộc một trong những nguyên nhân dẫn đến việc Trung Quốc không tạo
dựng được hệ thống “quyền lực mềm”. Thay vì dùng văn hóa, chính sách
ngoại giao khôn khéo để kết thân với các nước trên thế giới, Trung Quốc
chỉ dùng tiền. Trung Quốc rót rất nhiều tiền đầu tư vào các nước như xây
dựng đường sắt tại Indonesia, hầm ngầm tại Brazil, điện lực tại
Campuchia, thủy điện tại Lào, cầu đường tại Việt Nam, đường sá tại
Zambia, nhà máy tại Malaysia, sân bay tại Myanmar, dàn khoan tại
Uzbekistan, nhưng đổi lại, Trung Quốc muốn nắm toàn bộ quyền chi phối.
Đó cũng là thông điệp Trung Quốc đang gửi đến Philippines.
Chuyên gia về các vấn đề thương mại
Arvind Subramanian của Viện Nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Peterson có trụ
sở ở Washington nhận định: “Trung Quốc sẽ rất hùng mạnh, nhưng theo một
cách lập dị”, nước này chỉ có thể thâu tóm vật chất chứ không phải tình
cảm từ thế giới. “Họ sẽ không bao giờ đạt được thứ quyền lực mềm mà Mỹ
có – mọi người muốn tới Mỹ, sống ở Mỹ”.
Có lẽ Trung Quốc đừng nên viện trợ
Philippines, có lẽ ông Tập Cận Bình nên giữ khoản tiền đó lại và thuê
cho Trung Quốc một công ty quảng cáo cộng đồng. Bởi lẽ đúng là
Philippines đang chìm trong thảm họa thiên nhiên, nhưng hình ảnh của
chính Trung Quốc cũng đang chìm trong “thảm họa danh dự”.