Bạn
có bao giờ nổi giận chưa? Chắc chắn là rồi. Chẳng có ai chưa một lần
nổi giận bởi chúng ta đều là con người, là phàm phu vẫn đầy những tham –
sân – si. Và khi tức giận bạn hoàn toàn có khả năng để làm tổn thương
người khác.
Đức Phật đã dạy: “Giữ sự tức giận
giống như nắm than nóng trong tay với ý định muốn ném nó vào người khác.
Bạn là người đầu tiên bị thiêu cháy”. Kết cục của sự tức giận chỉ làm
tổn thương chính mình và nguy hiểm hơn nữa khi bạn trút sự tức giận ấy
lên những người xung quanh. Sự tức giận khi đó có thể phá hoại rất nhiều
thứ, đấy là lý do tại sao sẽ tốt hơn nếu bạn biết cách giải thoát những
tức giận trong mình.
Có một câu ngạn ngữ đã viết: “Gậy và
đá có thể làm gãy xương tôi nhưng những lời nói sẽ không bao giờ làm đau
được tôi”. Thật không may khi điều đó lại không phải sự thật. Ngôn ngữ
có thể làm chúng ta đau, đấy là điều mà đức Phật muốn nhấn mạnh khi
khẳng định: “Cái lưỡi giống như một con dao sắc có thể giết người mà
không cần đổ máu”. Hãy cẩn thận trong từng lời nói bởi vì những câu nói
cay nghiệt, tàn nhẫn thực sự có thể làm đau ai đó. Khi tức giận lời nói
trở thành vũ khí sắc bén nhất để bạn tấn công đối phương chứ không phải
bằng hành động. Khi đó bạn chỉ muốn nói sao cho thỏa cơn tức của mình mà
không hề nghĩ đến cảm xúc hay suy nghĩ của người khác. Chính sự tức
giận đã làm bạn mất đi ý chí và sự tỉnh táo vốn có của mình.
Tức giận còn gây ra ảnh hưởng rất lớn
đến sức khỏe của bạn. Bác sỹ U Aung Thein trong bài viết về Thiền Phật
giáo với sinh học (Buddhist Meditation and Bioscience) đã giải thích
rằng những cảm xúc bất ổn như sự tức giận có thể làm đảo lộn sự cân bằng
sinh học của cơ thể. Những hóa chất do cơ thể phóng thích là kết quả từ
những cảm xúc này. Chúng gây tác hại lên nhiều cơ quan như tuyến giáp,
tuyến thượng thận, bộ phận tiêu hóa và cơ quan sinh sản.
Chẳng hạn sân hận làm phóng thích chất
epinefrine lần lượt gây tăng huyết áp, tăng nhịp tim và đẩy mạnh sự
tiêu thụ oxygen. Tình trạng bất ổn kéo dài hoặc lặp đi lặp lại thường
xuyên sẽ đưa đến nhiều bệnh tật như loét tiêu hóa, chứng khó tiêu, bệnh
tim mạch và thậm chí cả bệnh ung thư.
Không những vậy, mỗi khi sân hận nổi
lên bạn sẽ thấy khuôn mặt mình rất khó coi. Nếu như bạn có thể nhìn vào
gương khi tức giận thì có thể thấy rõ hình ảnh của mình. Chẳng có ai tức
giận mà đẹp được cả. Lúc đó hai mắt của ta nổi vằn đỏ, khuôn mặt cau có
nhìn rất đáng sợ. Đặc biệt khi tức giận những nếp nhăn sẽ sớm xuất hiện
và nhíu mày nhiều sẽ làm bạn già nhanh hơn. Chắc hẳn ai cũng muốn mình
trẻ lâu, vậy cớ sao bạn lại nuôi sự tức giận trong người.
Thông thường có hai cách mà chúng ta
hay được khuyên để giải tỏa cơn tức giận. Đó là kìm nén và bày tỏ. Có
người nói khi tức giận hãy kìm lại nó bằng cách đấm vào gối hoặc lên sân
thượng hét lớn. Nhưng thiền sư Thích Nhất Hạnh
lại không đồng ý với quan niệm này. “Khi bạn biểu lộ cơn giận dữ của
mình, bạn sẽ nghĩ rằng bạn xả được giận. Nhưng điều đó không đúng”.Ngài
nói: “Khi bạn biểu lộ cơn giận, bằng lời hoặc bằng bạo lực, bạn đang
nuôi dưỡng thêm mầm sân hận. Nó sẽ càng lớn lên trong bạn”. Thật vậy khi
bạn kìm nén, cơn giận chỉ biến mất tam thời. Khi một chuyện phiền não
nào xảy đến, nó trỗi dậy với một sức mạnh thật khủng khiếp.
Đức Phật luôn dạy mỗi phật tử: “Chiến
thắng sân hận bằng lòng từ bi. Chiến thắng cái ác bằng cái thiện. Chiến
thắng lòng tham bằng tâm bố thí. Chiến thắng sự dối trá bằng lòng chân
thật” (Kinh Pháp Cú). Bất cứ khi nào tức giận bạn cần phải bình tĩnh,
dùng tâm thanh tĩnh để quán chiếu sự việc. Bạn nên tự đặt câu hỏi cho
mình như vì sao mình lại nổi giận? Liệu mình tức giận có giải quyết được
mọi việc không? Người khác sẽ bị tổn thương nếu mình nói ra những lời
giận dữ chứ? Cứ như vậy bạn sẽ cảm thấy tạm xa đi sự sân hận, để không
có những lời nói hay hành động đáng tiếc gây tổn thương cho mình và
những người xung quanh.
Chuyển hóa cơn giận hay bày tỏ là điều
mà đạo Phật luôn dạy chúng ta hướng đến. Bằng lòng từ bi và ái ngữ
chúng ta hãy bày tỏ nỗi lòng của mình. Nếu sự giận dữ đến từ phía chúng
ta thì chúng ta cần nói rõ với đối phương điều ta không vừa ý ở họ. Có
nói ra mới tìm được sự việc gây ra hiểu lầm, từ đó mới có thể cảm thông
và tạo được sự gắn kết với nhau giúp giải quyết được vấn đề. Khi những
khúc mắc được thông suốt thì lòng ta nhẹ nhõm và an nhiên.
Nếu cơn giận dữ đến từ phía người khác
thì chúng ta đừng nên tranh cãi hay nói lại họ ngay lúc ấy. Bởi khi đó
họ không còn bình tĩnh và sáng suốt để lắng nghe lời nói của ta nữa. Bạn
hãy im lặng, tập trung vào hơi thở, thở nhẹ và sâu, sau đó trải lòng từ
bi đến cơn giận dữ có thể đang trỗi lên trong mình. Dùng tình thương để
ôm ấp cơn giận chứ không phải kìm nén nó. Hãy nhìn thật sâu vào bản
chất của cơn giận, quán chiếu về những hậu quả khổ đau mà sự tức giận có
thể gây ra cho mình và người. Khi chúng ta ôm cơn giận với tâm thương
yêu như thế, chúng ta cũng có thể trải lòng thương yêu đến người đang
nổi giận với ta.
Chúng ta có thể quán tưởng rằng, chính
người đó cũng đang đau khổ, họ đang có những vấn đề bất ổn ở trong
lòng. Tại vì họ không biết cách giải quyết vướng mắc và chuyển hóa cơn
giận như đức Phật đã dạy chúng ta nên mới có những cách hành xử không
phù hợp như vậy. Vì thế họ đáng thương hơn là đáng giận. Với cách thức
này thì cơn giận của chúng ta sẽ dần dần được chuyển hóa, năng lượng của
cơn giận ấy sẽ không còn nữa, thay vào đó là năng lượng của sự tỉnh
thức và lòng thương yêu, thương yêu chính mình và thương yêu mọi người.
Diệu Âm Minh Tâm - sinh viên Khoa Quan hệ Công chúng & Quảng cáo, Học viện Báo chí & Tuyên truyền